Zoals al genoemd worden functies door verschillende gebieden in de hersens overgenomen. Het evolutioneel jongste gebied is de cortex, de buitenste laag van de hersens. Deze kan functioneel in vier gebieden verdeeld worden. Deze gebieden noemt men kwabben. 

• De pariëtale kwab ook wel de bovenwand: verwerking van ruimtelijke en zintuigelijke informatie 
• De temporale kwab ook wel de zijwand: regeling van gehoor- en taalfuncties en het verbaal geheugen
• Deoccipitale kwab ook wel het achterhoofd: regeling van de visuele waarneming 
• De frontale kwab ook wel het voorhoofd: regeling van hogere cognitieve processen zoals beoordelingsvermogen, planning, werkgeheugen, impulscontrole en doelgericht gedrag

Voor het begrijpen van adolescentengedrag is het interessant om de frontale cortex nader te bekijken. In de frontale cortex vinden we een belangrijk gebied, de prefrontale cortex – dus het voorste gedeelte van de frontale cortex. Dit gedeelte is verantwoordelijk voor een reeks belangrijke complexe cognitieve vaardigheden. Hier vinden veel denkprocessen plaats. Bijzonder is, dat dit gedeelte pas in de late adolescentie volgroeid is.  Er zijn dus functies van de prefrontale cortex, die tijdens de adolescentiefase nog niet of alleen ten dele ter beschikking staan. Volgens Lenroot & Giedd (in Van der Wal & De Wilde, 2017) kunnen jongeren met bepaalde vaardigheden daarom moeite hebben. Hij noemt onder andere: 

• Probleem oplossen
• Overzicht houden
• Abstraheren
• Emoties onder controle houden
• Relativeren
• Plannen en anticiperen

Het brein leert door verbindingen tussen de neuronen de maken. Door een vaardigheid te oefenen, bijvoorbeeld lezen, worden de verbindingen tussen de erbij betrokkenen neuronen ontwikkeld. Het leren is een proces van groeiende verbindingen tussen de neuronen in de hersens. Het tegenover­gestelde kan ook gebeuren. Bij neuronenverbindingen die niet gebruikt worden, stagneert te ontwikkeling en kan de verbinding zelfs zwakker worden of verdwijnen. Dit ziet men vaak aan het vermogen om een op school geleerde vreemde taal ook op volwassen leeftijd nog te spreken. Als deze in het dagelijkse leven niet gebruikt wordt, is veel informatie over woordenschat of grammatica niet meer beschikbaar als het dan toch weer nodig is. De verbindingen moeten dan eerst weer stimuleert worden door het leerproces te herhalen. 

De rijping van de hersenen gebeurt van achteren naar voren. Daarom is de prefrontale cortex ook de laatste in de rij bij de voltooiing van zijn ontwikkeling. Motoriek, gezichtsvermogen en emoties uit het achterste gedeelte zijn al rond het vierde jaar klaar. De coördinatie van deze functies is pas rond het veertiende jaar uitgerijpt. Het voorste gedeelte is zoals gezegd pas aan het einde van de adolescentie volgroeid.  

Zoals al bij de seksuele ontwikkeling genoemd, wordt deze ingeleid door hormonen, die door de hersens worden vrijgemaakt. Dit gebeurt in de vroege adolescentie. In verband met de sterke groei van de frontale cortex en het vrijmaken van geslachtshormonen in deze periode kan het voor onzekerheid, emotionele spanningen en verwarring bij de adolescent zorgen. 

Het emotionele regelsysteem is eerder uitgerijpt dan het rationele controlesysteem. Er ontstaat een onbalans tussen emoties en verstand. Gevoelens kunnen zo veel intenser meegemaakt worden, dan bij volwassenen. Beide systemen zijn bij volwassenen immers beter op elkaar afgestemd. Bij adolescenten overstijgt het gevoel van beloning, zelfs het vooruitzicht van een beloning de mogelijkheid verstandig te kunnen redeneren (Crone, 2012). Daarom is het voor hun lastig om risico’s in te schatten. Evolutionair gezien zou dit gedrag verklaard kunnen worden met het vertrekken uit het ouderlijke huis. Twijfels over verstandige keuzes zouden de adolescent kunnen belemmeren in zijn weg de wijde wereld in te gaan. 

Uit dit oogpunt zou ook verklaard kunnen worden, waarom veel jongeren beginnen te roken of drugs gebruiken, terwijl ze van hun opvoeders (als het goed is) te horen krijgen hoe schadelijk dit gedrag is. Korte termijn plezier met hun vrienden staat boven het lange-termijn-besef van hun gezondheid. 

Tot slot biedt een niet uitgerijpt brein veel mogelijkheden en kansen. De gedachten en denkprocessen kunnen nog alle kanten op gaan en er kunnen makkelijker verbindingen tussen de neuronen gelegd worden. Juist door het ontbreken van een rationele schakel kunnen ideeën exploreert worden. Talenten worden zichtbaar en kunnen zich, worden ze geprikkeld, in een rap tempo ontwikkelen.